Industriële boskap en gorilla’s, het is soms een moeilijk samenleven. Wij doen in Kameroen wetenschappelijk onderzoek naar de effecten van grootschalige houtkap op de aanwezigheid en de overlevingskansen van de gorilla’s in deze gebieden. Het doel is dat de houtkap-bedrijven in overleg met de lokale overheden hun bedrijfsvoering zodanig aanpassen dat gorilla’s niet langer in hun voortbestaan bedreigd worden door hun handelen. Het woud en de lokale bevolking, die van het woud afhankelijk zijn, varen er wel bij. Gorilla’s zijn als grote vruchteneters cruciaal voor het verspreiden van zaden en dus voor het herstel en de vernieuwing van het woud. Zo helpen gorilla’s ook nog eens bosbouwers, en niet enkel de lokale bevolking.

Hoe verloopt het onderzoek concreet?

Wij bestuderen de verspreiding van de zaden van woudbomen, door stalen van gorilla-mest in de tropische bossen in Kameroen te verzamelen. Uit de mest halen we alle zaden, om ze te identificeren, te tellen en om te controleren of ze beschadigd zijn. Op die manier krijgen we een duidelijk beeld hoeveel zaden een gorilla kan verspreiden. We onderzoeken of de passage van de zaden door het darmkanaal van gorilla’s een effect heeft op het kiemsucces van de zaden door ze te zaaien in gecontroleerde omstandigheden en het resultaat vervolgens te vergelijken met het groeiproces van de zaden die rechtsreeks uit fruit gevallen zijn.

We doen ook gedetailleerder onderzoek naar de effecten van de verwijdering van het vruchtvlees, de bemesting van de zaden en andere processen tijdens de doorgang van een zaad in de gorilla-darm, om het mechanisme van de verspreiding van zaden volledig te begrijpen.

Door het plaatsen van camera’s in het bos kunnen we nauwkeurig vastleggen welke andere fruitetende diersoorten optreden als verspreider van zaden

Door het plaatsen van camera’s in het bos kunnen we bovendien nauwkeurig vastleggen welke andere fruitetende diersoorten optreden als verspreider van de zaden, maar ook welke dieren de zaden opeten, om zo de cruciale rol van de gorilla in de context van het herstel van tropische bossen correct te kunnen plaatsen.

Hoe heeft het onderzoek impact? 

Uit ons onderzoek blijkt onder meer dat de zaden die door gorilla’s gegeten én verspreid worden, in veel gevallen een grotere kans hebben om te kiemen en uit te groeien tot een zaailing. Minstens even belangrijk is dat gorilla’s graag in net gekapte gebieden en open plekken komen, omdat er daar veel jong blad is om van te eten. Ze verkiezen bovendien om op zulke plekken te slapen én zich te ontlasten. De zaden in de mest worden hierdoor automatisch ver van de boom achtergelaten in een omgeving met veel zonlicht en weinig concurrentie van andere bomen. Kortom: de ideale omstandigheden voor een jong fruitboompje.  

Als het natuurlijk evenwicht en de ecologische processen in de regenwouden worden verstoord, kan dit wereldwijde implicaties hebben op het klimaat en op onze gezondheid en welzijn

Het is belangrijk om exact te begrijpen welke rol gorilla’s spelen bij de verspreiding van zaden omdat het verdwijnen van gorilla’s uit tropische bossen grote gevolgen kan hebben voor het voortbestaan van deze bossen. Als het natuurlijk evenwicht en de ecologische processen in de regenwouden worden verstoord, kan dit wereldwijde implicaties hebben op het klimaat en onze gezondheid en welzijn.