Gorilla’s eten graag een groen blaadje. Vooral die van wilgen behoren tot hun favoriete knabbel. In de winter is het niet evident om voedzaam groen te vinden voor onze dieren. Daarom zijn we samen met Odisee Hogeschool een onderzoeksproject opgestart. We testen bij de gorilla’s een speciale manier uit om verse wilgenblaadjes te bewaren. We onderzoeken of bij het zogenaamde ‘inkuilen’ van blaadjes en twijgjes, een gelijkaardige manier waarop boeren van hun gras kuilvoeder maken, meer voedingstoffen bewaard worden dan bij de huidige alternatieven, zoals het voederen van bevroren of gedroogd groen. “We voeren dit onderzoek omdat dat heel erg belangrijk is voor de voeding van onze dieren”, zegt Matthias Papies, curator zoogdieren van ZOO Antwerpen en ZOO Planckendael.

Achtergrond

Net als bepaalde hoefdieren, zoals giraffen, okapi’s en bongo’s, eten ook verschillende mensapen graag vers groen. We gebruiken de term ‘browse’ voor blaadjes en twijgjes. De dieren die dit eten noemen we dan ook ‘browsers’. “Deze bladeters hebben het hele jaar door blad nodig. Ook in de winter. Dat is heel belangrijk voor hun gezondheid. In de zomer is dat uiteraard geen probleem”, legt Matthias Papies uit, curator zoogdieren van ZOO Antwerpen en ZOO Planckendael. “Maar in de winter is het in onze contreien erg moeilijk om aan vers blad te komen. Er zijn wel alternatieven, zoals het invriezen van groen, het aanbieden van gedroogd blad of van het blad van rozen uit broeikassen. Maar we willen natuurlijk kijken of er nog betere manieren zijn. Wat betreft de houdbaarheid van het product, de voedingswaarde voor het dier, en ook wat betreft de logistiek.” Daarom zijn we in samenwerking met projectleider Sarah Depauw van Odisee Hogeschool, opleiding Agro- en biotechnologie in Sint-Niklaas, een onderzoeksproject opgestart naar het inkuilen en voederen van browse. We doen dit om te zien of het een goed alternatief is om in de winter groen te kunnen voederen.

“Bladeters hebben ook in de winter vers blad nodig. Dat is erg belangrijk voor hun gezondheid”.

Hoe verloopt het onderzoek concreet?

In de zomer zijn er wilgenblaadjes en twijgjes gesnoeid en ingekuild. Inkuilen is te vergelijken met wat boeren doen met hun gras of mais om graskuil of maiskuil te maken voor de winter. “We hebben alles in tonnen samengeperst of in balen geperst met plastic eromheen”, legt Petra Janssen uit, studente in de afstudeerrichting dierenzorg van de Odisee Hogeschool. “Dat is zes maanden bewaard en het resultaat ziet er nu erg goed uit. Om de kwaliteit van het groen optimaal te houden, testten we bewaartechnieken uit en voegden we supplementen zoals stikstof en siroop van suikerriet toe. Dat geeft mogelijk een verschil in smaak, maar ook in de hardheid van het blad. We zijn op zoek en proberen dus van alles. De voorlopige analyses wijzen uit dat beide types gezond zijn voor de gorilla’s dus we mogen het voeren.” Drie keer per dag vult Petra vier tonnetjes met de blaadjes en twijgjes die ze ophangt in het gorillaverblijf in ZOO Antwerpen. Dan observeert ze de dieren telkens twee en een half uur lang. “Ik let op wat alle individuen doen. Hoe ze met het voedsel omgaan, hoeveel ze ervan eten? En hoe ze de takken eruit halen? Soms houden ze de tonnen letterlijk boven hun hoofd om alles eruit te schudden. Ik zie dat ze ook graag de moeite nemen om alles los te peuteren.”

“De voorlopige analyses wijzen uit ingekuilde blaadjes en twijgjes gezond zijn voor de gorilla’s dus we mogen het voeren”.

Hoe heeft het project impact?

“Het einddoel van deze praktijktesten is een groene winterknabbel vinden die een goede voedingswaarde heeft én die ook lekker is voor de dieren”, gaat Matthias Papies verder. “We hebben nu al verschillende mogelijkheden voor de winter, maar we zijn altijd op zoek naar betere manieren. Daarom willen we kunnen vergelijken wat de voedingswaarde is van deze ingekuilde browse. Want het houdbaar maken van een product betekent ook altijd wel dat er een achteruitgang is van voedingstoffen. Dat is zeker zo bij gedroogd blad, bij ingevroren blad en dat zal ook zo zijn bij ingekuild blad. Er werd in een eerder onderzoek al gekeken hoe ingekuild blad reageert, samen met bepaalde additieven. We bekeken wat de voedingswaarde is na het proces en of er nog andere bijwerkingen zijn.” De eerste resultaten van het onderzoek zijn alleszins gunstig. “De gorilla’s vinden het alvast lekker en besteden er veel tijd aan. En dat is in een dierentuin altijd gunstig. In de natuur zijn ze ook heel veel bezig met het zoeken en het uit elkaar trekken van eten. Deze tests geven goed hun natuurlijk gedrag weer. Het is voor de dieren duidelijk heel erg verrijkend”, vat Petra samen. “Ik zie ook dat de impact van de browse afhankelijk is van de groenten die de gorilla’s krijgen. Als ze iets krijgen dat ze minder lekker vinden, zoals rammenas, kiezen ze meteen voor de tonnetjes met ingekuilde twijgjes. Maar andersom zijn ze eerst met paprika en courgette heel erg druk bezig en hebben ze pas later interesse in de tonnetjes.”

“Het einddoel van deze praktijktesten is een groene winterknabbel vinden die een goede voedingswaarde heeft én die ook lekker is voor de dieren”