Het olifantenherpesvirus (EEH-virus) vormt wereldwijd een grote bedreiging voor jonge olifanten, zowel in dierentuinen als in de natuur. ZOO Planckendael is sinds het overleiden van olifantje Qiyo in 2018 nauw betrokken bij de ontwikkeling van een vaccin. Dankzij bloedstalen en een bijdrage van 80.700 euro kon belangrijk wetenschappelijk onderzoek worden uitgevoerd. Nu wordt het vaccin voor het eerst getest op volwassen olifanten.
De tweede editie van de ZOO Science Jongste Wetenschapper is een feit: dit jaar mogen we met trots de 10-jarige Lynn de medaille opspelden. "Als wetenschapscentrum van ZOO Antwerpen en ZOO Planckendael zijn we ongelofelijk trots op haar, want we vinden het heel belangrijk dat we de volgende generaties kunnen prikkelen om zelf bezig te zijn met wetenschap. Zij zijn de onderzoekers van de toekomst en hun kennis is essentieel om de natuur en haar bewoners te begrijpen en te beschermen", klinkt het.
Bijzondere patiënten op de onderzoekstafel van de dierenarts in ZOO Antwerpen: drie stralenschildpadden ondergingen een echografisch hartonderzoek. “Deze testen zijn essentieel voor het opstellen van referentiewaarden waarmee we wereldwijd bijdragen aan betere diagnoses en behandelingen voor deze soort,” legt dierenarts Jonas Spruyt uit.
“Kunnen stokstaartjes echt zo goed samenwerken?” Die vraag is de hoeksteen van een nieuw wetenschappelijk onderzoek in ZOO Antwerpen. Met een 3D-printer ontwikkelden de onderzoekers een speciaal apparaat om de dieren een unieke uitdaging voor te leggen. Werken ze effectief samen om allebei een beloning te krijgen? Of kiezen ze voor hun eigenbelang en druipen ze af zonder succes?
Wetenschappers van ZOO Antwerpen en ZOO Planckendael zijn erin geslaagd om de jacht op onder andere chimpansees en westelijke laaglandgorilla’s in het Centraal-Afrikaanse Kameroen te verminderen. Ze overtuigden lokale gezinnen bij het Dja Wildreservaat om commerciële jacht in te ruilen voor duurzame en diervriendelijkere alternatieven. “Ons driejarig onderzoek bewijst dat deze aanpak de gevaren voor bedreigde diersoorten vermindert én de economische positie van de lokale gezinnen versterkt.
ZOO Planckendael en ZOO Antwerpen spelen een belangrijke rol in het creëren van 's werelds grootste en meest uitgebreide kennisdatabank, die informatie over meer dan 22.000 diersoorten bevat. Als leden van de wereldwijde non-profitorganisatie Species360 zetten beide Belgische dierentuinen zich dagelijks in om informatie te delen over de individuele dieren en groepen in hun zoos. Ze registreren inzichten over de dieren levensomstandigheden via het Species360 Zoological Information Management System.
De duikers in het rifaquarium van ZOO Antwerpen helpen het evenwicht in het kunstmatige koraalrif te bewaren. Net als in de natuur is dit een fragiel ecosysteem dat afhankelijk is van de lichtsterkte en de waterkwaliteit. De temperatuur, de zuurtegraad, het zoutgehalte, het fosfaatgehalte, de stroming van het water… worden dan ook constant gemonitord. De verzorgers werken zelfvoorzienend en houden de koraalkolonie in stand met eigen kweek. De moraal van het verhaal? Koester het koraal!
430 uren. Zolang bestudeerde het wetenschapsteam van ZOO Antwerpen de uilenkopmeerkatten en de gorilla’s, terwijl de dierenkenners de apensoorten klaarstoomden om samen een verblijf te delen. “Dit is één van de langste gedragsobservaties die we tot nu toe hebben uitgevoerd”, legt welzijnswetenschapster Marina Salas uit. “Zo kunnen we inschatten hoe het welzijn van de dieren verbetert in aanloop naar het cohousen.”
Het oudste natuurreservaat van Vlaanderen, De Zegge in Geel, installeert een eigen plantaardig “waterzuiveringsstation”. “In tijden van droogte moet het laagveengebied water van buitenaf binnenloodsen om haar gronden nat genoeg te kunnen houden voor haar bodemorganismen, flora en natuurlijke ecosysteemfuncties zoals CO2-captatie. Dankzij de helofytenfilter kunnen we de waterkwaliteit verhogen en de situatie in De Zegge verbeteren”, zegt coördinator Toon Deswert.
In 2018 stierf het olifantje Qiyo uit ZOO Planckendael onverwacht aan de gevolgen van het olifantenherpesvirus. Dit verlies raakte zowel de dierentuin als haar bezoekers diep en betekende het startschot voor een grootschalige fundraising die verder onderzoek naar het dodelijke virus mogelijk maakte. Tijd voor een update.
In het natuurreservaat De Zegge in Geel doet ZOO Antwerpen onderzoek naar de uitstoot van broeikasgassen, zoals koolstofdioxide en methaangas. “De Zegge is niet alleen het oudste natuurreservaat van Vlaanderen, het is ook een plek waar nog veel levend veen te vinden is in de bodem. Een veengebied is de perfecte – actieve en passieve – opslagplaats voor CO2. Het is dus cruciaal om het te behouden én te weten wat haar impact is op de uitstoot van broeikasgassen”, legt wetenschapper Willem-Jan Emsens uit.
Gezonde voeding is enorm belangrijk voor zowel mens als dier. Voedingsdeskundigen en specialisten vergaren steeds meer kennis over voeding en de effecten ervan op ons lichaam. In de afgelopen decennia groeide het besef onder onze wetenschappers dat de voeding van de dieren niet alleen moet voorzien in de behoeften van het dier, maar ook hun natuurlijke gedrag best kan stimuleren.