Verantwoordelijkheden

Als directeur van het departement Zoölogie ben ik lid van het directiecomité van ZOO Antwerpen en ZOO Planckendael, waar alle beslissingen worden genomen over alle mogelijke aspecten van het runnen van een dierentuin. Van projecten over budgetten, tot personeel gerelateerde zaken.

Ik stuur vier afdelingen aan binnen ons departement:

• de curatoren en hun backoffice die voor de verzorging van de dierencollectie zorgen
• het Antwerp Centre for Research and Conservation (Antwerp CRC) van ZOO Antwerpen en ZOO Planckendael, onze wetenschappers en stamboekhouders
• de dierenarts en zijn laboratorium
• het grafische en educatieve personeel dat zorgt voor de verschillende informatieborden en andere vormen van educatieve communicatie zoals de scenografie van grote projecten in onze dierentuinen

OVERIGE ACTIVITEITEN

Ik was een aantal jaren lid van het Uitvoerend Comité (2013-2016) en de Raad (2010-2016) van de Europese vereniging van dierentuinen en aquaria (EAZA).

OnderzoeksinteresseS

•    Gedrag
•    Hormonen
•    Gedragsecologie
•    Natuurbehoud
•    Genetica
•    Dierenwelzijn

Beknopte biografie

Al in mijn kindertijd was ik uitermate geboeid door biologie. Als studente aan de Universitaire Instelling Antwerpen (UIA) verdedigde ik in 1988 met grootste onderscheiding mijn doctoraatsthesis 'Bijdrage tot de ethologie van de spreeuw: Studie van de herkenningsproblematiek tussen ouders en jongen'. Met de studie won ik aan Oxford University een eerste prijs als jonge wetenschapper. 

Sinds 1988 ben ik verbonden aan ZOO Antwerpen en ZOO Planckendael. Ik kon er volledig een eigen project uit de grond stampen. Ik ging er eerst aan de slag als ethologe en voerde gedragsstudies uit bij groepen bonobo’s en goudkopleeuwapen. Van individueel werkende onderzoeker bracht ik het tot Diensthoofd Wetenschappelijk Onderzoek (1992) van een team dat ik zelf ontwikkelde en dat in 2000 de toepasselijke naam Antwerp Centre for Research & Conservation (Antwerp CRC) toebedeeld kreeg. In 2004 werd ik als Directeur Onderzoek en Ontwikkeling bovendien verantwoordelijk voor de strategische en internationale component van het beheer van de dierencollectie voor ZOO Antwerpen en ZOO Planckendael. De educatieve omkadering en voorstudies van grote ontwikkelingen voor dieren maakten ook deel uit van die opdracht. Het Antwerp CRC sleepte onder mijn leiding diverse internationale onderscheidingen en prijzen in de wacht. Tussen 1992 en 2008 was ik ook promotor van negen doctoraatstudenten.

Vervolgens groeide ik toe naar mijn huidige functie van Zoölogisch Directeur (sinds 2016). Kort samengevat sta ik daarmee aan het hoofd van alle teams die iets te maken hebben met de corebusiness van een dierentuin: de dieren. Ik ben verantwoordelijk voor dierenverzorgers, curatoren, dierenartsen en laboranten, maar ook voor onderzoekers in de tropen of educatoren en grafische medewerkers in onze beide dierentuinen. 

Ik lag ook mee aan de basis van de in-situprojecten van ZOO Antwerpen en ZOO Planckendael: BioBrasil bij de goudkopleeuwapen in Brazilië, LuiKotale (toen nog Save the Bonobos) in de Democratische Republiek Congo en Project Grands Singes bij de mensapen in Kameroen. 

Als gastprofessor verzorgde ik sinds 1999 een eigen cursus Primatologie en praktijklessen ethologie aan het Departement Biologie van de Universiteit Antwerpen. Momenteel is de inbreng van het Antwerp CRC ruimer en worden studenten opgeleid in Vlaanderen en in het buitenland door de Antwerp CRC-ers die ooit mijn studenten waren. 

Ik ben ook adviseur in diverse (inter)nationale fora van EAZA (Europese Organisatie voor dierentuinen) en was concreet lid van de EAZA Council en het EAZA Executive Committee.

Mijn actuele grootste drijfveer is om alle disciplines die onder mijn vleugels samen zijn gekomen, te laten werken aan geïntegreerde projecten voor bedreigde diersoorten: de zogenaamde one-plan approach. Deze benadering moet maken dat, in tijden waarin de natuur het moeilijk heeft, de inspanningen die dierentuinen leveren voor bepaalde diersoorten aanwezig in hun collectie volledig afgestemd worden op de noden voor het behoud van hun soortgenoten in het wild. 

BELANGRIJKSTE PUBLICATIES

Pereboom J.J.M., Leus K. & Van Elsacker L. (2011) Pro Natura et Scientia: Zoo research at the Royal Zoological Society of Antwerp International Zoo Yearbook 45: 38-47. doi:10.1111/j.1748-1090.2011.00132.x

De Vleeschouwer K., Van Elsacker L., Leus K. (2010) Golden-headed lion tamarins in focus: Project BioBrasil, a Belgian-Brazilian collaboration on biodiversity. In: Building a future for wildlife: Zoos and Aquariums committed to biodiversity conservation (WAZA) - edited by G.Dick & M.Gusset

Stevens J.M.G., Vervaecke H., Van Elsacker L. (2008) The bonobo's adaptive potential: social relations under captive conditions. The Bonobos: behaviour, ecology and Conservation. Furuichi T, Thompson J (eds) Springer Verlag pp 19-38 doi: 10.1007/978-0-387-74787-3_2 (IF: 2.073)

Deblauwe I., Dibog L., Missoup A.D., Dupain J., Van Elsacker L. (2007) Spatial scales affecting termite diversity in tropical lowland rainforest: a case study in Southeast Cameroon. African Journal of Ecology (IF: 0,385)

Bollen A., Donati G., Fietz J., Schwab D., Ramanamanjato J.B., Randrihasapara L., Van Elsacker L., Ganzhorn J.U. (2005) An intersite comparison of fruit characteristics Madagascar: evidence for selection pressure through abiotic constraints rather than through coevolution. In: Tropical fruits and frugivores (L Dew & JP Boubli, eds.) Kluwer Academic Publishers, Dordrecht, Chapter 6 p. 93-119

Deblauwe I., Guislain P., Dupain J., Van Elsacker L. (2006) Use of a tool-set by Pan troglodytes troglodytes to obtain termites (macrotermes) in the periphery of the Dja Biosphere Reserve, Southeast Cameroon. American Journal of Primatology 68: 1191-1196

Stevens J.M.G, Vervaecke H., De Vries H. & Van Elsacker L. (2006) Social structures in Pan paniscus: Testing the female bonding hypothesis. Primates 47: 210-217

Sannen A., Van Elsacker L., Heistermann M., Eens M. 2005) Certain aspects of bonobo female sexual repertoire are related to urinary testosterone metabolite levels Folia Primatologica 76(1): 21-32 (IF: 1,930)

D'Août K., Aerts P., Vereecke E., Schoonaert K., De Clercq D., Van Elsacker L. (2004) Locomotion in bonobos (Pan paniscus): differences and similarities between bipedal and quadrupedal terrestrial walking, and a comparison with other locomotor modes. Journal of Anatomy 204: 353-361 (IF: 2,072)

De Lathouwers M., Van Elsacker L. (2004) Comparing maternal styles in bonobos (Pan paniscus) and chimpanzees (Pan troglodytes). American Journal of Primatology 64(4): 411-423

De Vleeschouwer K., Leus K., Van Elsacker L. (2004) Re-assessing the reversibility of melengestrol acetate (MGA) implants in golden-headed lion tamarins (Leontopithecus chrysomelas): a comparison with golden lion tamarins (Leontopithecus rosalia). Animal Welfare 13: 183-191 (IF: 0,866)

De Vleeschouwer K., Leus K. & Van Elsacker L. (2003) Stability of breeding and non-breeding groups of golden-headed lion tamarins (Leontopithecus chrysomelas). Animal Welfare 12(2): 251-268 (IF: 0,667)

Tardif S.D., Santos C.V., Baker A.J., Van Elsacker L., Feistner A.T.C., Kleiman D.G., Ruiz-Miranda C.R., De A. Moura A.C., De C. Passos F., Price E.C., Rappaport L. & De Vleeschouwer K. (2002) Infant care and development in lion tamarins. In: The Lion Tamarins: Biology and Conservation. Ed. by D. Kleiman and A. Rylands. Smithsonian Institution Press 133-156

D'Août K., Aerts P., De Clercq D., Schoonaert K., Vereecke E. & Van Elsacker L. (2001) Studying bonobo (Pan paniscus) locomotion using an integrated setup in a zoo environment: preliminary results. Primatologie 4, 191-206.

Dupain J., Van Elsacker L. (2001) The status of the bonobo (Pan paniscus) in the Democratic Republic of Congo. In: Galdikas, B.M.F., Briggs, N., Sheeran, L.K., Shapiro, G.L. & J. Goodall, editors. All apes great and small volume 1: African apes. Kluwer Academic/Plenum Publishers 57-74

De Vleeschouwer K., Leus K., Van Elsacker L. (2000) An evaluation of the suitability of contraceptive methods in golden-headed lion tamarins (Leontopithecus chrysomelas), with emphasis on melengestrol acetate (MGA-) implants: I. Effectiveness, reversibility and medical side effects. Animal Welfare 9(3): 251-271

Vervaecke H., De Vries H., Van Elsacker L. (2000) The pivotal role of rank in grooming and support behaviour in captive bonobos (Pan paniscus). Behaviour 137: 1463-1485.

Mills J., Reinartz G., De Bois H., Van Elsacker L. & Van Puijenbroeck B. (1997) SSP Bonobo Husbandry Manual: The care and management of bonobos (Pan paniscus) in captive environments. Milwaukee, Wisconsin, Zoological Society of Milwaukee County

Heistermann M., Möhle U., Vervaecke H., Van Elsacker L. & Hodges J.K. (1996) Application of urinary and faecal measurements for monitoring ovarian function and pregnancy in the bonobo (Pan paniscus) and the evaluation of perineal swelling patterns in relation to endocrine events. Biology of Reproduction 55: 844-853

Van Elsacker L., Vervaecke H., Verheyen R.F. (1995) A review of the terminology on aggregation patterns in pygmy chimpanzees (Pan paniscus). International Journal of Primatology 16(1): 37-52

Van Elsacker L., De Meurichy W., Verheyen R.F., Walraven V. (1992) Parental behaviour in golden-headed lion tamarins (Leontopithecus chrysomelas): Maternal differences in infant carriage. Folia Primatologica 59: 121-126

Van Elsacker L., Pinxten R., Verheyen R.F. (1988) Timing of offspring recognition in adult starlings. Behaviour 107: 122-130 (IF: 1,269)

Meer info op ResearchGate