Hoe voelen dieren zich? Dit is een belangrijke vraag voor dierentuinen, maar lastig te beantwoorden. Dieren kunnen hun gevoelens niet in woorden uitdrukken, dus hoe weten we hoe ze zich voelen? Een nieuw gepubliceerde studie zet een stap in de goede richting met behulp van een innovatieve methode: de Qualitative Behavioural Assessment (QBA).

Wat is QBA en waarom is het bijzonder?
QBA is een techniek die oorspronkelijk werd ontwikkeld voor boerderijdieren, maar nu voor het eerst is toegepast op primaten zoals bonobo’s. Daar waar traditionele gedragsobservaties kijken naar wát een dier doet, bijvoorbeeld eten, bewegen of spelen, kijkt QBA naar hóe ze hun gedrag uitvoeren. Beweegt een bonobo vrolijk, of juist nerveus? Eet hij ontspannen of gehaast? Deze subtiele verschillen in lichaamstaal kunnen veel zeggen over hun emotionele toestand, iets wat traditioneel moeilijk te meten was.

Hoe verliep het onderzoek?
Onderzoekers lieten bonobo-experts en studenten videoclips van bonobo’s zien. Hun taak was niet om het gedrag van de bonobo’s te observeren, maar juist om te beoordelen hoe dat gedrag werd uitgevoerd. Was een bonobo bijvoorbeeld “rustig”, “opgewonden” of misschien wel “nieuwsgierig”? Door scores te geven op een aantal van dit soort termen kregen onderzoekers waardevolle inzichten in de lichaamstaal van bonobo’s, die voorheen niet werden gemeten.

Verschillende perspectieven: Experts versus studenten.
Wat bleek? Zowel experts als studenten konden goed inschatten of een bonobo opgewonden of kalm was. Echter, voor subtielere emotionele signalen was expertise van de soort vereist. Dit is niet verrassend bij een soort met zeer complex en expressief gedrag. Daarnaast werden volwassen bonobo’s vaker als “kalm” en “rustig” beschreven, terwijl de jonge dieren meer “vrolijke” en “blije” lichaamstaal lieten zien, waarschijnlijk door de speelse natuur van jonge bonobo’s.

Een belangrijke doorbraak voor apen in dierentuinen.
Het is voor het eerst dat QBA wordt toegepast op apen. Deze ontwikkeling biedt nieuwe mogelijkheden om het welzijn van apen in dierentuinen beter te begrijpen. Dierverzorgers kunnen QBA’s gebruiken om nauwkeuriger in te spelen op de emoties van bonobo’s. Zijn bonobo’s meer op hun gemak op zonnige dagen? En wat als ze hun lievelingseten krijgen? Dankzij deze nieuwe inzichten kunnen we hier in de toekomst beter antwoorden op geven. Dit onderzoek biedt dierentuinen tools om verder te kijken dan alleen zichtbaar gedrag. Het legt de focus op hoe bonobo’s zich voelen en hoe ze hun omgeving ervaren. Uiteindelijk draagt dit bij aan het welzijn en de emotionele gezondheid van deze dieren in dierentuinen.

Nieuwgierig naar meer ?: Lees hier de volledige publicatie